۲۴ ذی الحجه روز مباهله

مباهله مهمترین صحنه پیروزی پیامبر خدا بر منکران توحید و ولایت در جنگ نرم است.

مباهله پیامبر (صلی الله علیه و آله) با مسیحیان نجران، در روز بیست و چهارم ذی الحجه سال دهم هجری روی داد. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) طی نامه ای اهالی مسیحی نجران را به آئین اسلام دعوت کرد اما مردم نجران حاضر به پذیرفتن اسلام نبودند به همین دلیل گروهی از مسیحیان نجران همراه با چند تن از علما و اسقفهایشان مثل« عاقب» و« سید» برای تحقیق پیرامون حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و گفتگو و مناظره با وی به مدینه آمدند.

آنها به خدمت پیغمبر رسیدند و مباحثه را آغاز کردند، آنها طی صحبت های خود عیسی (علیه السلام) را پسر خدا معرفی نمودند و دلیل آنها همان تولد عیسی بدون پدر بود. خداوند در جواب آنها اظهار می دارد که داستان عیسی پیش خداوند مانند داستان آدم است که وی را از خاک آفرید، یعنی در صورتی که عیسی پدر نداشت آدم هم پدر و مادر نداشت و در صورتی که بنا باشد که عیسی را بخاطر آن خصوصیت پسر خدا بدانند، باید در مورد آدم هم چنین اعتقادی داشته باشید، بلکه آدم اولی است.
در حالی که هر دو نفر مخلوق خدا هستند و خداوند با قدرت خود آنها را بطور غیر معمول آفریده است.
وفد نجران این جواب را که حقیقتا مستدل و منطقی بود نپذیرفتند و بنابراین پیغمبر به فرمان خداوند، آنها را به« مباهله» دعوت کرد.

هنگامی که پیغمبر آنها را به مباهله دعوت کرد و آنها اطمینان خاطر و ثبات قدم پیغمبر را دیدند از وی یک شب زمان خواستند تا در این مورد بیندیشند. آنها به قرارگاه خود برگشتند و درباره پیشنهاد پیغمبر با هم‌دیگر مشورت کردند. اسقف بزرگ آنها گفت: فردا بنگرید در صورتی که محمد با نزدیکان و خانواده خود برای مباهله آمد، از مباهله با وی جلوگیری کنید ولی درصورتی که با اصحاب خود آمد با وی مباهله کنید.
در روز 24 ذی الحجه پیغمبر قبل از آنکه مباهله کند، عبا بر دُوش مبارک گرفت و حضرت امیرالمومنین و فاطمه و حَسَن و حسین عَلیهمُ السلام را داخل در زیر عبا نمود و گفت: پروردگارا هر پیغمبری را اهل بیتی بوده است که مخصوص ترین خلق بوده اند به او، خداوندا اینها اهل بیت من هستند پس از ایشان برطرف کن شک و گناه را و پاک کن ایشان را پاک کردنی. پس جبرئیل نازل شد و آیه تطهیر در شأن ایشان آورد. پس حضرت رسول( صلی الله علیه و آله) آن چهار بزرگوار را بیرون برد از برای مباهله زیرا نگاه نصاری بر ایشان افتاد و حقّیّت آن حضرت و آثار نزول عذاب مشاهده کردند جُرأت مُباهله ننمودند و استدعای صلح و قبول جزیه نمودند و در این روز هم حضرت امیرالمومنین( علیه السلام) در حال رکوع انگشتری خود را به سائل داد و آیه اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ در شانش نازل شد.

به این صورت که آنها دوستان خود مثل فرزندان و زنان و جانهایشان را بخوانند و اینها هم چنین کنند و روبروی هم قرار بگیرند و هر دو گروه دست به دعا بردارند و در پیشگاه خدا گریه و زاری نمایند و طرف دیگر را نفرین کنند و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار بدهند.

مباهله در قرآن

فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ
پس هر که با تو، پس از علم و دانشی که به تو رسیده است، در مورد او(عیسی) به ستیز و محاجّه برخیزد (و از قبول حقّ شانه خالی کند) بگو: بیائید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و خودمان را (کسی که به منزله خودمان است) و خودتان را بخوانیم، بعد (به درگاه خدا) مباهله و زاری کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. واژۀ« نَبتَهل» از ریشه« ابتهال» به معنای باز کردن دست ها و آرنج ها برای دعا، بسوی آسمان است. این آیه، به آیه مباهله معروف گشته است. مباهله، یعنی توجه و تضرع دو گروه مخالف یکدیگر، به درگاه خدا و تقاضای لعنت و هلاکت برای طرف مقابل که از نظر وی اهل باطل است.

اعمال و نماز روز مباهله

علاوه بر استحباب غسل و روزه در روز24 ذی الحجه. خواندن نماز هم سفارش شده است؛ به این کیفیت که نزدیک زوال غسل کند و دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید، آیت الکرسی و سوره قدر، هر کدام را ده بار بخواند. همچنین خواندن دعای مباهله که شبیه به دعای سحرهای ماه رمضان است و در مفاتیح الجنان ذکر شده است. همچنین بعد قرائت دعای مذکور، قرائت دو رکعت نماز و 70 دفعه استغفار و اوّل آن اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمینَ، صدقه دادن به جهت تأسی به حضرت امیرالمومنین (علیه السلام)، زیارت کردن امام علی (علیه السلام) و خواندن زیارت جامعه از اعمال روز مباهله ذکر شده است.

دکتر رحیمی صادق مدیریت حوزه های علمیه استان تهران در خصوص روز مباهله و اهمیت این رخداد افزود: آنچه در جریان مباهله پیامبر اعظم با مسیحیان نجران اتفاق افتاد که از مسلمات تاریخی بین فریقین است از جهاتی بسیار مهم و حایز اهمیت است:
۱- نزاع و بحث در جریان مباهله، بر اساس نص صریح قرآن ،بر سر مهمترین رکن دیانت یعنی توحید بود که مسیحیان مصر بر تثلیث و خدای پدر و پسر بودند و رسول خدا با قاطعیت منکر آن.
۲- پیامبر عزیز در صحنه دفاع از ارزشهای دین، با همه وجود به میدان آمدند و عزیزترین و ارزشمند ترین سرمایه خود یعنی خانواده و اهل بیت خود را هزینه نمودند، یعنی برای اعتلای ارزشها و اقامه دین باید هزینه داد و اولین کسانی که باید هزینه بدهند منادیان و مبلغان دینند.
۳- شاید بتوان گفت بعد از جریان مهم و سرنوشت ساز غدیر مهمترین دلیل برای اثبات ولایت مولایمان امیرالمومنین علی بن ابی طالب روحی له الفداء جریان و آیه مباهله است چرا که از جانشین بر حق و بلافصل پیامبر به انفسنا تعبیر شده یعنی امام علی علیه السلام جان پیمبر نفس پیامبر و بخشی از حقیقت پیامبر عزیز صلوات الله علیه است که جای هیچگونه انکار توجیهی در آن وجود ندارد.
۴- ولایت و امامت و توحید مکمل هم و در کنار همند ،شرط توحید امامت و وجود شخص امام علیه السلام است.
۵- با وجود این حقایق مهم متاسفانه جریان مباهله آنچنان که شایسته و در خور است مورد توجه و تبیین و تبلیغ قرار نگرفته است لذا بار سنگین مباهله پژوهشی و تبیین مستدل و منطقی آن همچنان بر دوش حوزویان ،اساتید و مبلغان عزیز است.
۶- اگر این حقیقت انکار ناپذیر در مواجهات بین المللی به درستی تبیین شود به نظرم امروز هم میتوان در مقابل دشمنان عنود ولجوج از این سلاح موثر و کارا در صحنه های جنگ نرم استفاده نمود.
گفتنی است مباهله اساسا از« بَهل» به معنی رها کردن و برداشتن قید و بند از چیزی است، ولی مباهله به معنای لعنت کردن یکدیگر و نفرین کردن است.

منبع:خبرگزاری صدا و سیما

مباهله به چه معنا است؟ و ماجرای مباهله پیامبر (ص) با مسیحیان نجران چگونه بود؟

پرسش : مباهله به چه معنا است؟ و ماجرای مباهله پیامبر (ص) با مسیحیان نجران چگونه بود؟

پاسخ : مباهله از ریشه « بَهل» به معنی رها کردن و برداشتن قید و بند از چیزی است، ولی مباهله به معنای لعنت کردن یکدیگر و نفرین کردن است.

درسالهای آغازین طلوع اسلام، نجران تنها منطقه ‏مسیحی نشین حجاز بود که از بت پرستی دست کشیده، به‏ آیین مسیح گرویده بودند. رسول اکرم به موازات مکاتبه با سران ‏دولتهای جهان و مراکز مذهبی، به منظور دعوت نجرانیان به اسلام نیز نامه ای به اسقف آن شهر نوشت. نمایندگان پیامبر وارد نجران شده و نامه پیامبر را به اسقف نجران دادند، که مضمون بخشی از پیام چنین است: " به نام خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب؛ از محمد فرستاده خدا به اسقف نجران. خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب را حمد و ستایش می‏کنم و شما را از پرستش بندگان به پرستش خدا دعوت ‏می‏نمایم. شما را دعوت می‏کنم که از ولایت ‏بندگان خدا خارج شوید و در ولایت خداوند وارد آیید...."

  اسقف پس از قرائت نامه برای تصمیم ‏گیری، شورایی مرکب از شخصیتهای بارز مذهبی و غیر مذهبی تشکیل داد. این شورا با آگاهی از اینکه مکرر از پیشوایان مذهبی خود شنیده ‏اند روزی منصب ‏نبوت از نسل اسحاق به فرزندان اسماعیل انتقال خواهد یافت و هیچ بعید نیست محمد، که از اولاد اسماعیل است، همان پیغمبر موعود باشد. تصمیم گرفت گروهی به‏ عنوان هیئت نمایندگی نجران به مدینه بفرستد تا از نزدیک با محمد (صلی الله علیه و آله) تماس گرفته و دلایل نبوت او را مورد بررسی قرار دهد.

 
 نجرانیان طی جلساتی که با پیامبر اکرم داشتند با آن حضرت به بحث و مناظره پرداختند و در نهایت پیامبر اکرم بر اساس حکم پروردگار متعال، آنان را به مباهله دعوت کرد، که طرفین در پیشگاه خداوند لب به نفرین بگشایند و هر کدام که بر حق نیستند و دروغ می گویند، به عذاب الهی گرفتار شوند. این اقدام مورد پذیرش واقع و به روز بعد موکول شد.

   بامداد روز بعد، اجتماعی عظیم از مردم مدینه در بیرون شهر دیده می شد و گروهی بی شمار برای تماشای مباهله گرد آمده بودند. در آن حال مشاهده کردند که پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در حالی که کودکی را در آغوش داشته و دست کودک دیگری را در دست دارد به همراه بانو و مردی که پشت سر ایشان حرکت می کردند، از راه رسیدند و محلی را برای مباهله در نظر گرفتند.

 مسیحیان که از دور ناظر ورود رسول اکرم بودند، بر خلاف انتظار خود دیدند که آن حضرت با جمعیت و ازدحام نیامده و فقط یک مرد و یک زن و دو پسر با خود آورده است .

  پرسیدند که همراهان پیغمبر با او چه نسبتی دارند؟ گفته شد: که اینان محبوب ترین مردم نزد رسول اکرم هستند. یکی فاطمه دختر او و دیگری علی داماد و پسر عمش و آن دو پسر، فرزندان دختر او، حسن و حسین می باشند. اسقف اعظم نصرانی که متحیر شده بود، خطاب به جمعیت نصاری گفت: بنگرید که محمد چگونه با اطمینان تمام و ایمان راسخ به میدان آمده و بهترین عزیزان خود را برای اجرای مباهله به همراه آورده است! به خدا سوگند اگر او را در این امر تردید و یا خوفی داشت، هرگز عزیزان خود را انتخاب نمی کرد. مردم، من در چهره آنان معنویت و روحانیتی می یابم که اگر از خدا درخواست کنند، کوه ها را از جای خود حرکت خواهند داد. پس از مباهله با آنان بر حذر باشید.

- مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی به نشانی تلگرامی  pasokhgoo1@

- ارسال سوالات از طریق "اپلیکیشن پاسخگو "

https://cafebazaar.ir/app/ir.pasokhgoo.app

- ارسال سوالات از طریق  "وب پاسخگو"

https://my.pasokhgoo.ir

- شماره پاسخگویی تلفنی :  096400