فتوای میرزای شیرازی و یک نکته مهم فقهی

فتوای میرزای شیرازی و یک نکته مهم فقهی

علیرضا تقوی نیا

- پس از این که دولت ناصرالدین شاه با تشویق امین السلطان صدراعظم وقت، قرارداد "رژی" را با ماژور تالبوت تاجر انگلیسی بست و انحصار خرید و فروش توتون و تنباکو را به این فرد سپرد ، اتفاقاتی افتاد که از نظرای علمای اعلام و مراجع تقلید، مصلحت مسلمین و بقای فرهنگی ایران اسلامی به خطر می افتاد ؛ از جمله اینکه "کمپانی رژی " در پشت پرده قرارداد تنباکو و ورودش به ایالات و ولایات ایران قصد داشت در نمایندگی های خود فعالیت های فرهنگی در چهارچوب ترویج مسیحیت و سست کردن باورهای اسلامی مردم انجام دهد و در همین راستا هزاران نفر فرنگی وارد کشور شدند.

- در نتیجه مرجع تقلید و زعیم وقت شیعه حضرت آیت الله العظمی میرزا محمدحسن شیرازی (رضوان الله علیه) که گزارشات خطرناکی از ایران دریافت می کرد، در یک فتوای یک خطی استعمال توتون و تنباکو که در حالت عادی مباح بود را در حکم محاربه با امام زمان تشخیص داد.

- متن فتوای این مرجع عالیقدر بدین شرح است : بسم‌الله الرحمن الرحیم، الیوم استعمال تنباکو و توتون بِأَیِ نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان علیه‌السلام است. حرره الاقل محمدحسن الحسینی.»

- سوال مهم اینست که زعیم شیعه در آن مقطع چگونه به خود جرات داد استفاده از یک گیاه ( که بسیاری از علما نیز آن را استعمال می کردند) را جنگ با امام زمان بنامد ؟

- در واقع قاعده اضطرار (الضرورات تبیح المحظورات ) در اینجا به کمک مرجع تقلید آمد و در شرایطی که بقای جامعه اسلامی در خطر بود یک امر حلال را حرام کرد.

- بر اساس این قاعده فقهی، ضرورت‌ها ممنوعیت چیزهایی را که ممنوع است، برمی‌دارد و اموری که حلال به شمار می رود را می توان بنا به ضرورت حرام کرد.

- در نتیجه با فتوای این مرجع عالیقدر و استفاده از قاعده فقهی اضطرار، جامعه مسلمین در ایران از خطر استحاله فرهنگی نجات یافت.

- قدرت فتوای یک خطی مرجعیت شیعه به حدی بود که شاه مطلق العنان مملکت نیز اجازه قلیان کشیدن نیافت و ناچارا مجبور به لغو قرارداد با کمپانی رژی گردید.

- خلاصه مطلب این که بقای جامعه اسلامی تا حدی اهمیت دارد که زعیم می تواند حلالی را در حالت اضطرار حرام کرده و حرامی را حلال سازد.

 نکته : دیروز (25 اردیبهشت) سالروز صدور فتوای تحریم توتون و تنباکو بود.

نقل شده از کانال تلگرام علیرضا تقوی نیا به نشانی taghaviniaa@

اَللهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم وَالعَن اَعدائَهُم اَجمَعین